Okullar açıldı. Uzun yaz tatilinin peşinde keza öğrenciler hem de aileler, mektep düzenine uyum sağlamaya çalışıyorlar. Bu düzenin en önemli unsurlarından biri de uyku… Era Kolejleri PDR Bölümü’nden Gülçin Çetin Aşkın, birincil ve ortaokul öğrencilerinin günde 10-11 saat uyumaları gerektiğini vurgulayarak dinç bir uyku düzeni oluşturulmasında ailelere yardımcı olacak öneriler verdi.
-Okul döneminde uyku düzeni nasıl olmalıdır?
- Uzun bir tatil döneminin arkasından bu günlerde öğrenciler ve aileler okul düzenine adapte olmaya çalışıyorlar. Bu dönemde öğrenciler doğrusu okula ahenk temin etmek için öğretmenlerine, arkadaşlarına, servislerine, ödevlerine derken böylece çok öbür unsura keza alışmaya keza de bunlarla dengeli bir ilişki düzeni kurmaya çalışırlar.
Evin düzeninin de çocukların okul hayatlarına tezgâhtar olacak şekilde planlanması onlar için büyük huzur olacaktır. Bilhassa çalışan anne babalar, çocuklarına duydukları özlem ve müşterek olarak birlikte zaman geçirme isteği ile uyku düzenini önemsemiyor ve gereklilik da duymuyor olabilirler. Fakat, çocuklarımızın dinç gelişimi ve uzun vadede okul başarıları için bu düzenin vaktinde oluşturulmasına ihtiyaçları olduğu da göz ardı edilmemeli.
Çocukların gıda ve uyku düzenlerinin mektep başarıları üzerindeki etkisi tartışılmaz. Uzmanlar iyi bir uykunun mektep performansı açısından son derece kayda değer olduğunu, mektep başarısı düşük çocuklarda uyku bozukluğu olma olasılığının yüksek olduğunu söylüyorlar. İlkokul öncesi çocukların günde 11-13 saat, birincil ve orta öğrenimdeki çocukların 10 -11 saat uyumaları gerekir.
Araştırmalar, uykuları eksik olan çocukların, okuma, yazma ve matematik problemleri çözme becerilerinin bozulduğunu ve sağlıklı uyuyanlara kadar daha düşük notlar aldığını dobra dobra gösteriyor. bu nedenle çocukların sabah kuvvetli uyanmaları; okula istekli bir şekilde hazırlanmış olarak gitmeleri, mektep motivasyonları ve başarıları için son derece önemlidir. Evde uyku düzenini hala kurmayan aileler varsa harekete geçme zamanları geldi.
-Uykuya niçin gereksinim duyarız?
-Uyku, vücudumuzun yok, beynimizin “dinlenmesi” için şarttır. Gerçekte beyin uyku sırasında dinlenmez, dışarıdan değil, vücuttan ve kendi içinden kaynaklanan verileri işleyerek uyanıkken olduğu kadar çok çalışır. İnsanın en bereketli şekilde iş görmesi için hazırlık yapar. Bunun için de, beyin; verileri dağlamak, belleğe kayda geçirmek, bilgileri ilişkilendirmek, ayırmak, gerektiğinde kolay ve dürüst anımsamak, dürüst çıkarım yerine getirmek için zorunlu işlemlerin çoğunu uyku sırasında gerçekleştirir.
-Uyku öncesi kaçınılması gerekenler nelerdir?
-Çoğunlukla çocuklar gece yatmadan öne bilgisayar kullanıyor. Hatta tablet bilgisayarla yatağa giren çocuklar var. Araştırmalar gösteriyor ki bu nesil aktiviteler hem uyku süresini kısaltıp uykudan çalıyor. Bilhassa strateji oyunları gibi asap sistemini uyaran oyunlar uykuyu kaçırıyor ve uyku kalitesini bozuyor. böylece planlanan uyku saatinden yaklaşık 1 saat değin önce bilgisayar oyunlarının bırakılması gerekiyor.
Ergenlik döneminde ise bilgisayara oyunlarının yanı sıra özel telefon konuşmaları da gecenin geç saatlerine değin sürebilir. Gençler, ara sıra 2’ye, 3’e değin yoğun telefon trafiği yaşarlar. Bu konuşmalar yalnızca uyku saatinden çalmamakta, içeriklerinin anlamı ve önemine bağlı olarak, uyuduktan sonra da uykunun kalitesini etkileyebilmektedir.
-Uyku konusunda ailelerin tutumu nasıl olmalı?
-Ebeveynlerin uyku saatleri konusunda tatlı-sert bir disiplin içinde olmaları, sınırları belirlemeleri ve ödünsüz uygulamaları gerekiyor. Lakin bunu yaparken de çocuğunuzla kavga edip çekişmeden ona asistan olmaya çalışın. İnatlaşmak stres hormonlarının salgılanmasına ve çocuğun uyarılmasına yol açarak uyumasına engel olur. Cinayet saptamak yerine, anlatarak, icabında birlikte zaman geçirerek yan minderde, koltukta oturarak uykuya geçmesini kolaylaştırın. bu arada çocuğun annesi ya da babası uykudan yana konuşma alırken, geriye doğru kalan bütün erişkinlerin de aynı şekilde ahenkli davranmaları şart.
Sağlıklı Bir Uyku Düzeni Kurmak İçin Neler Yapabilirsiniz?
Çocukları her sabahtan benzer saatte uyandırarak biyoloji ile ilgili saati koşullandırmak
Yatağa aç gitmemelerine dikkatli olmak,
Uykudan 1-1,5 saat önce ılık süt içirmek
Yatak odasının sessiz, karanlık, yaklaşık 23-24 derece sıcaklıkta olmasını karşılamak
En geç saat 22:00’da uykuya geçilmesini temin etmek
Uyku öncesi çocukların hareketliliğini artırmamak ve birlikte daha sakin oyunlar oynamayı seçmek
Uykudan 1-1,5 saat önce duş aldırmak
Yatmadan önce yoğun bilgisayar oyunları, aksiyon içerikli film ve izletilerden kaçınmak
Kitap okumak.
Era Kolejleri PDR Bölümü’nden Gülçin Çetin Aşkın, okul başarısı için uykunun önemini anlatıyor!