Bireysel gelişimde fazla manâlı bir yere sahip olan kitaplar çocukların gelişiminde de etkin oluyor. Çocuklar masal kahramanlarını da model alabiliyor. böylece kitabın içindeki figürler, mesajlar, çocuğun gelişimine aracısız tesir ediyor. Çocuk ergen psikoloğu Aynur Sayım, çocuğun kitap seçiminde ebeveynin sorumlu olduğuna uyarı çekerek ‘Seçimi ebeveyn yapmalı. Çocukların kitap seçimleri, ara sıra onların ihtiyaçlarını açıklama ettiği gibi, ruh hallerini de ele verebiliyor.” diyor.
Kitaplar kişinin gelişiminde önemli bir yere sahip. Bilhassa de çocuklarda. Her yaşta bambaşka beceriler kazanan, farklı düşünüp ve davranan çocuk, bu yaşlarda anlaşılmaya ihtiyaç duyuyor. Burada ebeveynlere manâlı görevler düşüyor. Çünkü anlaşılma ihtiyacına yanıt bulamayan çocuk farklı arayışlara yönelebiliyor. İnternet, oyun ve kitaplar gibi.
Seçimi ebeveyn yapmalı…
Her gelişim döneminin özelliğini bilmek ve çocuğun o dönemde ihtiyaçlarını anlamanın manâlı olduğuna dikkat çeken Üsküdar Üniversitesi Etiler Polikliniğinden Çocuk Ergen psikoloğu Aynur Sayım, çocuğun materyal seçiminde ebeveynin sorumluluk sahibi olduğuna dikkat çekiyor.
Anne babanın, çocuğunun nasıl öğrendiği, hangi yetilerinin geliştiği, neyi nasıl algıladığını, nasıl davranması gerektiğini ve eğitimi için hangi materyalleri seçmesi gerektiğine tezgâhtar olması gerektiğini açıklayan Sayım, bu dönemlerde çocukların model alarak, özdeşim kurarak öğrendiklerini kaydediyor. Sayım, kitapların çocuk gelişiminde kayda değer bir yeri olduğunu vurguluyor.
Kitaplar aile çocuk arasındaki iletişimi güçlendiriyor…
Çocuğun, anne ve babasını model aldığı gibi, bir masal kahramanını veya sanatçıyı model alabileceğinin altını çizen uzman psikolog Sayım, kitabın içindeki bulunan figür, mesajların çocuğun öğrenmesinde fazla etkin öğeler olduğunu kaydediyor. Özellikle de öğretici bedel taşıyan hikâye ve masalların çocuğun gelişimini olumlu yönde desteklediğini bildiren Sayım, kitapların aile ile çocuk arasındaki iletişimi de güçlendirdiğini ifade ediyor.
Kitabın çocuğa kattıkları…
Kitap okumanın çocuğun dil, bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimini desteklediğinin altını çizen bilirkişi psikolog Sayım, kitapların çocuğun hayal gücünü, yaratıcılığını, sorun çözme becerilerini de geliştirdiğini söylüyor. Sayım çocuğun iyiyi de kötüyü de kitapla öğrenebileceğini hatırlatıyor.
“Tekrar, kitap okumak, çocuğun sosyo-kültürel değerlerini öğrenmesi, iyi-kötüyü, içten ve hatalı kavramlarını öğrenmesi ve soyut kavramların gelişmesi açısından önem taşımaktadır.”
Okuma alışkanlığı kazandırırken dikkat!
Ailenin, kitap okuma alışkanlığını kazandırırken, çocuğa yaklaşma tarzının ağırlık taşıdığını bildiren bilirkişi psikolog Sayım, çocukla bu konuda kesinlikte bir çatışmaya girilmemesi uyarısında bulunuyor.
“Çatışmaya girmeden özendirici davranması, model olması kayda değer. Gelişim dönemlerini göz önüne alarak tercih gerçekleştirmek önem taşıyor lakin kitapların her zaman da öğretici anlamda seçilmesi gerekmiyor. Çocuğa seçim yaptırmak da onların karar verme yetilerini geliştiriyor. Çocuk özdeşimi artı yapıyorsa veya hatalı modellemeleri fazlaca yapıyorsa, burada daha fazla ailedeki model eksikliğini ve yanlış yaklaşımları sorgulamak ve bunlar üstünde çalışmak gerekir. Anne-babanın çocuğa ayırdığı vakit tatmin edici mi, kendileri içten model oluyorlar mı? Destek alınması gereken bir sorun var mı?”
Seçilen kitap ruh halini yansıtıyor
Çocuğun her zaman benzer kitabı veya türünü okumak istemesinin bir sorunun ya da takıntılı ruh halinin ipuçlarını verebildiğini vurgulayan bilirkişi psikolog Sayım, kitap okumayı sevmeyen çocukların bir kısmında uyarı eksikliği gibi psikiyatrik sorunların da gözlemlendiğini kaydediyor.
“Evhamlı çocuklar korku içerikli kitaplardan ve filmlerden uzaktan duruyor veya fazla tepki gösterebiliyor. Kuvvet içeren öyküler, negatif öğeler daha fazla depresyonun işareti olabiliyor. İçine kapanık çocuklar ise kederli ve kendileriyle özdeşleşen hikâyelerden hoşlanabiliyor. Çocukların kitap seçimleri, ara sıra onların ihtiyaçlarını açıklama ettiği gibi, ruh hallerini de ele verebiliyor.”
Çocuk her kitabı sevmiyor…
Uzman psikolog Aynur Sayım, etkili bir dil kullanılmış olması, görsel materyallerden yararlanılmış olmasının da kitabı çocuğa sevdiren nedenlerden olduğunu kaydediyor. Üsküdar Üniversitesi’nin psikolojik ve pedagojik danışmanlığında İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. nin çıkardığı çocuk ve gençlere karşın kitapların önemli olduğuna uyarı çeken Sayım bu kitapların gelişime katkı maddesi sağladığını söylüyor.
Bireysel gelişimde fazla manâlı bir yere sahip olan kitaplar çocukların gelişiminde de etkin oluyor. Uzmanlar çocukların kitap seçiminde ebeveynin sorumlu olduğuna uyarı çekiyor.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder